Savant veya Savant Sendromu Nedir?
Zeka seviyelerinde problemler olan bireylerin özel bir alanda olağanüstü beceri ve yeteneklere sahip olmaları durumuna Savant Sendromu neden olmaktadır. Savant Sendromu önemli derecede zihinsel engele sahip bir bireyin ortalamanın çok üzerinde belirli yeteneklere sahip olması durumu olarak özetlenebilir. Savant Sendromuna sahip bireylerin bu özel ve olağanüstü yetenekleri çoğunlukla hafıza ile ilgilidir. Bu yetenekler çok hızlı okuma,ezberleme, çok uzun sayıları aklında tutma, çok hızlı matematiksel işlem yapma, yabancı dilleri olağanüstü hızla öğrenebilme, sanat alanında dahice yetenekler veya müzik alanında dahice yetenekler olarak kendini göstermektedir.
Savant Sendromu çoğunlukla otizm ile ilgili olarak görülse de Savantlar tam anlamıyla otistik bireyler olmayabilirler.
İlk Savant Sendromu Ne Zaman Ortaya Çıktı?
Bildirilmiş ilk Savant sendromu 1783 yılında saptanmış, Jedediiah Buxton isimli Savantta sıra dışı bir hesap yeteneği keşfedilmiş, herkes şoka girmiştir. Daha sonra bu konu bilim dünyasınca incelemeye alınmış, pek çok vaka incelenmiştir.
En Ünlü Savantlar Kimlerdir?
1) Kim Peek,” Gerçek Yağmur Adam”
Yağmur Adam filminde Dustin Hoffman’ın oynadığı karekterin gerçek esin kaynağı Kim Peek’dir. Kim Peek doğumda ciddi bir beyin hasarı geçirmiştir. Doktorların ümitsiz konuşmalarına rağmen babası ona destek olmuştur. Kim Peek ciddi gelişimsel engellere sahip olmasına, IQ testlerinde ortalamanın çok altında olmasına rağmen 12.000 civarında kitap okumuş ve okuduğu tüm kitapları teker teker hatırlayan birisidir. Diğer bir özelliği ise iki gözünü de ayrı ayrı okuma için kullanabilmesidir. Kitabın sol sayfasını sol gözü ile, sağ sayfasını ise sağ gözüyle okuyabilmektedir. İki sayfayı okuması ise yaklaşık 3 saniyesini almaktadır. Ayrıca duyduğu her müziği hatırlayabilme yeteneğine de sahiptir.
2) Savant Sendromu: “Müzik Dehası” Leslie Lemke
Doğumda ciddi doğum kusurları tespit edilen Lemke’nin gözleri ameliyatlar ile alınmak zorunda kaldı. 16 yaşına kadar pek çok zorluk ile savaştı. Ailesi onu evlatlık olarak verdi. Onu evlatlık olarak alan annesi Leslie’den asla vazgeçmedi ve ona yürümeyi öğretti. Nasıl yutulacağını, nasıl yemek yeneceğini onu evlatlık olarak alan annesinden yıllarca büyük uğraşlar sonucunda öğrenebildi. Lemke, 16 yaşına geldiğinde gizli yeteneği ortaya çıktı. Bir gece annesi Leslie’yi Tchaikovsky’nin 1 No’lu Piyano Konçertosu’nu çalarken buldu. Klasik müzik eğitimi olmayan Leslie bir parçayı televizyonda duyar duymaz onu kusursuz bir biçimde icra edebiliyordu. O andan itibaren Leslie, ragtime’den classic’e kadar tüm müzik tarzlarını çalmaya başladı.Ulusal televizyon programlarında gösterildikten sonra ünlü oldu. Sağlığı bozulmaya başlamadan önce Leslie dünya çapında birçok konser verdi.
3) Savant Sendromu: “Sayıların Dahisi” Jedediah Buxton
1707 yılında İngiltere’de doğan Buxton yazamıyor ama her şeyi sayı olarak algılıyordu. Buxton bilinen ilk savanttır. Doğduğu köyü sadece çevresinde dolaşarak ve hiç bir hesaplayıcı veya ölçümleyici kullanmadan ölçmüştür. Dans eden birilerini izlediğinde sadece bu eylemi sayılara dökebilirdi. Dansçıların adım sayılarını sayıyor ve koreografileri anında oluşturabiliyordu. Bir tiyatro oyununda söylenilen tüm kelimelerin kaç tane olduğunu rahatlıkla söyleyebiliyordu. Jedediah Buxton’un zihinsel başarısı, Kraliyet Cemiyeti tarafından 1754’te test edildi -matematiksel beyni, 39 adede kadar rakamı hesaplayabiliyordu.
4) Savant Sendromu: “Üstün Hafıza” Orlando Serrell
Orlando Serrell otistik olarak doğmadı. Yetenekleri beyin yaralanmasından sonra ortaya çıktı. 1979’da, on yaşındaki Orlando, beyzbol oynarken top başının sol tarafına sert bir şekilde vurdu ve beyin yaralanmasına yol açtı. Bu yaralanma sonucunda Serrell’de farklı yetenekler ortaya çıkmaya başladı. Karmaşık takvim hesaplamaları yapabiliyor ve geçirdiği kazadan itibaren tüm günlerin tek tek hava durumunu hatırlayabiliyordu.
5) Daniel Tammet: “Beyin Adam”
İlk bakışta, Daniel Tammet’in normalden başka bir şey olduğunu söyleyemezsiniz. 29 yaşındaki Daniel, istisnai matematiksel ve dil becerilerine sahip, oldukça işleyen bir otistik savanttır.
Daniel, Ulusal Epilepsi Derneği için fon toplamak amacıyla hafızasından Pi’yi 22.514 ondalık basamağa okurken ünlü oldu. Daniel’e göre sayılar ona özel. Nadir bir sinestezi formuna sahiptir ve 10.000’e kadar her tam sayıyı kendi benzersiz şekilleri, renkleri, dokuları ve hisleri olarak görür. Bir matematik hesaplamasının sonucunu “görebilir” ve bir sayının asal olup olmadığını “algılayabilir”. Daniel, biri İzlandaca olan 11 dil biliyor. 2007’de, Kanal Beş belgeseli bir haftada dili öğrenmesi için ona meydan okudu. Yedi gün sonra Daniel başarılı bir şekilde İzlanda televizyonunda röportaj yaptı ve bu tabii ki yeni öğrendiği İzlanda dilindeydi.
6) Alonzo Clemons ” Kile Fısıldayan Adam”
Alonzo Clemons deha bir heykeltraştır. Amerika, Kolorado’da, her geçen gün daha az yardımına ihtiyaç duyduğu bir yardımcı ile yaşamını sürdürmektedir. Çocukken yaşadığı bir kaza sonucu edinilmiş Savant sendromu ile hayatına devam etmiş ve inanılmaz çalışmalar ortaya çıkartmıştır. Çalışmalarını yaparken hiç bir alet kullanmamaktadır, yalnızca parmakları ve tırnakları ile kile şekil vermekte ve sadece fotoğrafını gördüğü canlıların bile 3 boyutlu heykellerini yapabilmektedir. 2 boyutlu bir görüntünün, insan beyni tarafından 3 boyutlu olarak tekrar oluşturulması henüz tıbbın açıklayamadığı bir durumdur ama Alonzo bunu sıradan bir işlem olarak gerçekleştirebilmektedir.
0 Comments