Gezegenimizin atmosferi tıpkı bir sera gibi çalışır. Yeryüzüne ulaşan güneş ışınlarının neredeyse yarıya yakını yeryüzünden yansır. Atmosferimiz, sera gazı olarak da nitelendirilen karbondioksit, metan, su buharı, ozon, azot oksit vb. gazlar sayesinde yeryüzünden yansıyan güneş ışınlarının bir kısmını tekrar yeryüzüne gönderir. Bir battaniye işlevi gören sera gazları sayesinde yeryüzündeki ortalama sıcaklık, insanlar, hayvanlar ve bitkilerin hayatını sürdürmesine imkân verecek bir ısı düzeyini, 15°C’yi yakalar. Sera gazları olmasaydı, yeryüzünün ortalama sıcaklığı -18°C civarında olurdu. Sera gazlarının bu doğal etkisi “sera gazı etkisi” olarak adlandırılır. Atmosferdeki sera gazlarının oranı, 1750’li yıllarda başlayan sanayi devrimi sonrasında artmaya başlamış, karbondioksit oranı %40’lık bir artış göstererek 280 ppm’den 394 ppm’e ulaşmıştır. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’ne (IPCC) göre karbondioksit oranındaki artış öncelikle fosil yakıt kullanımından kaynaklanıyor. Kayda değer ikinci etken, başta ormansızlaşma olmak üzere arazi kullanımındaki değişimdir. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli, insan faaliyetlerinin atmosferde yarattığı etkinin sonucunda küresel ortalama sıcaklıklarda artış yaşandığını ortaya koymuştur.
Alınacak Önlemler :
1) Enerjiden Tasarruf Etmek
Elektrikli cihazların bekleme konumunda bırakılmaması, kurutma makinesi kullanmak yerine çamaşırların ipe asılması, yemek yaparken tencerenin kapağının kapatılması gibi küçük görünen tasarruf ipuçları büyük etkiler yaratabilir. Ayrıca, kullanılmadığı zamanlarda bilgisayar gibi elektronik eşyaların çalışır durumda bırakılmaması ve uzun banyo süresinin kısa tutulması elektrik ile su faturanızda gözle görülebilir bir azalışı sağlayabilir. Saydıklarımız gibi günlük hayatta alınabilecek önlemler sayesinde giderlerimizi azaltıp bütçemize katkıda bulunurken küresel iklim değişikliği için iyileştirici bir adım atmış oluruz.
2) Enerji Dostu Cihazlar Kullanmak
Evde kullandığımız elektronik aletlerin enerji açısından verimli olması büyük fark yaratır. Örneğin, armut şeklindeki sarı ampuller elektrik enerjisiyle büyük oranda ısı üretir ve bu ampullerin aydınlatma oranı düşüktür. LED ampuller ise sarı ampullerden çok daha az enerjiyle çalışır ve daha uzun ömürlüdür. LED lambaların ısı üretimi ise neredeyse hiçtir. Ayrıca, evimize yeni bir cihaz almadan önce, onun enerji sınıfına dikkatlice bakmak önemlidir. Aygıtlar sınıflarına göre enerji tüketir. A+ ile B sınıflarının tüketimleri arasında inanılmaz farklar vardır. Yani, cihazlarımıza para harcamadan önce dikkat edip biraz araştırmak, enerji harcamamızı azaltmak için büyük bir adımdır.
3) Toplu Taşımaya ve Bisiklete Binmek
İşe, okula ya da herhangi bir yere gitmek amacıyla şehir içinde sıklıkla yer değiştiririz. Eğer hepimiz arabayla hareket edersek çözülemez bir trafik sorununun yanında devasa miktarlarda karbon salınımı yaratmış oluruz. Kişisel bir aracın aksine toplu taşıma kullanmak, trafiği azaltırken çevreye ve atmosfere verilen büyük hasarı da önler. Eğer yollar müsaitse bisiklet kullanmak hatta kısa mesafede yürümek, az önce saydığımız faydaların yanında kendi sağlığımıza da yararlıdır. Küresel ölçüde karbon salınımı, iklim değişikliği için kamçı niteliğinde olup ona karşı alınabilecek toplu taşıma kullanmak gibi daha ucuz önlemler teşvik edilmelidir.
4) Yeşil Alanları Korumak
Betonlaşmış şehirlerde nefes almak için uğradığımız orman, park, koru gibi yeşil alanlar aslında küresel ısınmayı önlemek için mihenk taşlarıdır. Nefes kesici manzaralarının yanında saymakla bitmez faydalara sahip dağlarımızı yok olmaktan ya da kirlenmekten korumak hayati önem taşır. Özellikle ormanlarımızın çeşitli sebeplerle yanması ya da yakılması Dünya’nın akciğerlerinin geri dönülemez hasarlar alması anlamına gelir. Boş arazileri ağaçlandırmak da var olan ağaçları muhafaza etmek kadar yararlıdır. Biz de kişisel olarak ağaç dikebilir ya da bu konuda faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarına destek olabiliriz.
5) Tek Kullanımlık Plastiği Azaltmak
Aldığımız paketli ürünlerin neredeyse hepsi tek kullanımlık plastik ambalajlara sahiptir. Bu ambalajlar doğada bin yılda ancak yok olabilir. Tek kullanımlık plastik, petrol türevlerinden yapıldığı için üretiminden, barındırdığı zararlı maddelerin içindeki yiyecek-içeceğe bulaştığı için tüketimine kadar zararlar zinciridir. Dahası, plastik genelde geri dönüşüme uğramaz, yapılsa da en fazla birkaç kez geri dönüştürülebilir. Plastik, okyanuslara ve denize dökülür ya da bir yerlerde biriktirilir. Plastik suda çözündüğünde zararlı bir kimyasal olan mikroplastiğe dönüşür ve deniz yaşamına zarar verir. Bu zarar diğer canlılara besin zinciri dolayısıyla ulaşır.
6) Yerel Ürünler Tüketmek
Yerel ürünler tüketmenin yararları saymakla bitmiyor. Öncelikle, artık her markette her gün gördüğümüz mango, ananas gibi meyveler sadece belli ülkelerde üretilebiliyor. Bu ürünlerin başka ülkelere ya da kıtalara taşınması için gemi ve kamyon gibi araçlar fazlaca kullanılıyor. Çoğunlukla fosil yakıtla çalışan bu araçların kullanımı enerji tüketimini arttırıyor. Ayrıca çilek, karpuz gibi mevsimlik yiyeceklerin yılın diğer günlerinde seralarda üretilmesi, çok büyük enerji kaybına sebep oluyor. Örneğin, bu iki yaz meyvesinin kışın üretilebilmesi için dev seralar büyük enerji harcanarak ısıtılıyor. Ek olarak, ülke içi üretimi sürdürülebilir kılmak için dönemine göre yerel ürünleri tercih etmeliyiz.
7. Atıkları Geri Dönüştürmek
Sürdürülebilir bir gelecek için kâğıt ve cam gibi atık maddelerin geri dönüştürülmesi önemlidir. Geri dönüşüm, hammadde çıkarma ve işleme süreçlerinden daha az enerji harcar. Buna ek olarak maden çıkarılması gibi doğayı tahrip eden işlemler daha az yapılır. Böylece, doğaya karbon salınımı azalır. Teknolojinin geri dönüşüm yapılabilecek kadar gelişkin olduğu 21. yüzyılda, çoğu atık ya yakılır ya da çöp toplama sahalarına boşaltılır. Bu olayların sonucu çıkan kimyasal gazlar canlıların hayatını tehdit eder. Evdeki çöpleri ayrıştırmanın bireysel bir çaba olmasının yanında ülkelerin geri dönüşüm kapasitesinin durumu ve hükûmetlerin bu konudaki tutumu hayatidir.
8) Isı Yalıtımı ve Alternatif Enerji Kullanmak
Isı yalıtımı yaptırma ve alternatif enerjiden yararlanma seçenekleri daha çok ekonomik imkânı olan tüketicilere hitap etmektedir. Mevsimine göre evimizi ısıtmak için önemli olan ne kadar enerji harcadığımız değil evdeki ısıyı muhafaza etmektir. Örneğin, soğuk havaya uygun kapı ve pencere kullanmak gibi ısı yalıtım önlemleri, sıcak havanın korunmasını sağlarken az enerji harcanmasını da sağlar. 21. yüzyılda, evde kullanılan elektriğin çoğu fosil yakıtlardan oluşmaktadır. Enerji elde edebilmek için güneş ve rüzgâr gibi alternatif seçeneklerin fosil yakıtlar yerine kullanılması ise bize sınırsız ve sürdürülebilir kaynaklardan oluşan bir yaşam sunar.
9) Uçak Kullanımını Azaltmaya Çalışmak
Uzak mesafelere seyahat için sıklıkla tercih edilen uçakların küresel ısınma için etkileri endişe verici. Çünkü uzun süre boyunca havada hareket eden uçaklar fosil yakıt tüketir ve zararlı emisyonları doğaya salarlar. Yani, zaman bakımından bize sağladığı avantajın aksine uçaklar hiç de çevre dostu değildir. Zamanımızın biraz harcanmasına göz yumarak mümkün olduğunca tren ve otobüs gibi uçaktan daha fazla çevreye duyarlı seçenekleri değerlendirmek, küresel iklim değişikliği için alınabilecek etkili önlemlerden bir diğeridir. Böylece, talep azaldıkça uçakların seferleri ve dolayısıyla çevreye olan olumsuz etkileri de azalacaktır.
10) Toplumsal Bilinçlenmeye Katkı Sağlamak
Toplum olarak iklim değişikliği ve küresel ısınma gibi yarınımızı tehdit eden olgular için alınabilecek önlemler hakkında engin bilgilere sahip olmalıyız. Çünkü birkaç kişinin bireysel çabasıyla karbon salınımını geleceğimizi garanti altına alacak şekilde küçültmek mümkün gözükmüyor. Ders müfredatlarında çevre duyarlılığına ağırlık verilmeye başlanılarak toplumun bilinçlenmesi için devletler koruyucu politikalarıyla devrede olmalıdır. Bunun yanında, biz de bireysel olarak küçük adımlar atabiliriz. Örneğin, çocuklarımızı doğayı korumak için teşvik edebilir ve sevdiklerimizi çevre dostu olmayan faaliyetleri dolayısıyla uyarabiliriz.
0 Comments